به گزارش عیارآنلاین، نخستین جلسه هم‌اندیشی پیرامون الگوهای پذیرش دانشجو معلم در ایران با حضور دانشگاهیان Ùˆ مدیران Ùˆ کارشناسان آموزش Ùˆ پرورش روز دوشنبه ۲۹ اردیبهشت در پردیس مرکزی دانشگاه فرهنگیان برگزار گردید. در این جلسه Ú©Ù‡ به همت اندیشکده تعلیم Ùˆ تربیت دالّ Ùˆ دانشگاه فرهنگیان Ùˆ با همکاری انجمن فلسفه تعلیم Ùˆ تربیت ایران Ùˆ انجمن مطالعات برنامه درسی ایران تشکیل گردید، دکتر محمدحسن دوگانی (نماینده فعلی Ùˆ نائب رئیس سابق کمیسیون آموزش Ùˆ تحقیقات مجلس شورای اسلامی)ØŒ دکتر محمود مهرمحمدی (سرپرست دانشگاه فرهنگیان)ØŒ حجت­الاسلام علی ذوعلم (رئیس پژوهشکده فرهنگ Ùˆ مطالعات اجتماعی)ØŒ آقای اسداله اسدی گرمارودی (از مؤسسین Ùˆ سرپرست سابق دانشگاه فرهنگیان) Ùˆ حجت‌الاسلام دکتر علیرضا صادق زاده (معاون فرهنگی دانشگاه فرهنگیان) به بیان دیدگاه‌ها Ùˆ ایده­های خود درباره الگوی پذیرش دانشجو معلم در ایران پرداختند.

دکتر دوگانی، به‌عنوان نخستین سخنران، به روند توسعه تربیت معلم بعد از انقلاب تا مقطع کنونی پرداخت و با اشاره به جایگاه علمی و اقتصادی ایران در سند چشم‌انداز بیست ساله، توجه ویژه به آموزش عالی و آموزش و پرورش را لازم دانست. ایشان تربیت معلم را مرکز حساسی و با اهمیتی توصیف نمود که نقش تربیت و تأمین نیروی انسانی مورد نیاز کشور را به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر عهده دارد. این نماینده مجلس، ضمن اشاره به وضعیت نامناسب شأن معلمی و فعالیت در بدنه وزارت آموزش و پرورش در سال‌های پیش، وضعیت کنونی را متفاوت ارزیابی نمود به نحوی که «امروزه بسیاری از دانش‌آموختگان دانشگاه­های ممتاز، متقاضی کار در آموزش و پرورش هستند. آیا ما باید این افراد را رها کنیم و نیروی مورد نیاز خود را منحصراً از دانشگاه فرهنگیان جذب نماییم یا مسیر جذب این افراد را نیز هموار کنیم؟». ایشان با فرصت دانستن این شرایط، دانشگاه فرهنگیان را مرکزی دانست که می‌تواند در جذب و آموزش این متقاضیان برای خدمت در آموزش و پرورش ایفای نقش مهمی کند.

تربیت معلم باید از رویکرد «تک دانشی» به سمت «چند دانشی» و «چند رشته‌ای» چرخش کند

پس از ایشان، آقای اسدی گرمارودی ضمن طرح پیش‌نیازهای تربیت معلم، تغییر رویکرد کشور در این امر را لازم دانست. از نظر ÙˆÛŒ تربیت معلم باید از رویکرد «تک دانشی» Ùˆ «تک‌رشته‌ای» به سمت «چند دانشی» Ùˆ «چند رشته‌ای» چرخش کند. سرپرست سابق دانشگاه فرهنگیان، این دانشگاه را بر اساس سند نهاد اصلی متولی تربیت معلم معرفی نمود Ùˆ تأکید کرد Ú©Ù‡ بنا به حساسیت معلمی Ùˆ در نتیجه تربیت معلم، در پذیرش دانشجو معلمان باید علاوه بر صلاحیت‌های عمومی، صلاحیت‌های ویژه نیز لحاظ گردد. اسدی گرمارودی الگوهای «کارآفرینی» Ú©Ù‡ جذب Ùˆ تربیت معلم را فرصتی برای ایجاد اشتغال تحصیل‌کردگان دانشگاه‌ها می‌داند Ùˆ «سفارش به دانشگاه‌ها برای تربیت معلم مورد نیاز آموزش Ùˆ پرورش» را مردود دانست. از نظر ÙˆÛŒ چون تخلّق به اخلاق الهی Ùˆ سبک زندگی اسلامی نیاز به استدراج Ùˆ بستر زمانی دارد، این مهم در غیر از دانشگاه فرهنگیان برآورده نمی‌شود. از این رو باید دانشجو معلمان با مدرک دیپلم جذب شوند Ùˆ تحت تعلیم Ùˆ تربیت شبانه‌روزی شایستگی‌های لازم را کسب نمایند. البته ÙˆÛŒ با استناد به ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان، امکان جذب دانش‌آموختگان دانشگاه‌های دیگر به حرفه معلمی را منتفی ندانست، اما بر فرعی بودن چنین شیوه‌های در پذیرش دانشجو معلم تأکید نمود.

سه وجه الگوی مطلوب دانشجو معلم: «مدرسه، دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه‌های تخصصی»

حجت­‌الاسلام ذوعلم، به‌عنوان سخنران بعدی، به نقد دیدگاه‌های مطرح در پذیرش دانشجو معلم پرداخت. او تأکید نمود که عمده دیدگاه‌های مطرح «معلم به‌عنوان کارمند آموزش و پرورش» را مورد توجه قرار می‌دهند و از «معلم برای مدرسه» غفلت می‌کنند. این دیدگاه‌ها در حالی به تأخیر در جذب و گزینش معلم تمرکز دارند که شناسایی هر چه سریع‌تر استعدادهای معلمی ضروری است. ذوعلم همچنین این نگرش را که تربیت معلم باید در محیط بسته صورت بگیرد، نادرست خواند و آن را جداسازی معلم آینده از محیط واقعی تربیت معرفی نمود. از نظر او به جای مواجهه انفعالی در جذب و پذیرش دانشجو معلمان، با این نگرش که تربیت معلم نوعی نخبه پروری است، باید با رویکرد فعال به «اصطفا و انتخاب» افراد مستعد پرداخت و افزود «ما باید از دبیرستان استعدادهای افراد برای معلمی را کشف کرده و از همان دوره، آن‌ها را با نوعی سازوکار مناسب برای انجام رسالت معلمی آماده نماییم». حجه الاسلام ذوعلم با تفکیک الگوی پذیرش دانشجو معلم مطلوب و موجود، دانشگاه فرهنگیان را یک راه‌حل میانی خواند و طراحی الگوی مطلوبی مرکب از سه وجه «مدرسه، دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه‌های تخصصی» را پیشنهاد و توصیه نمود.

«تربیت حرفه‌ای» معلمان بر عهده دانشگاه فرهنگیان قرار می‌گیرد

دکتر مهرمحمدی، به‌عنوان آخرین سخنران بخش اول هم‌اندیشی، دانشگاه فرهنگیان را در تأمین و توسعه منابع انسانی وزارت آموزش و پرورش دارای مرجعیت و محوریت دانست که تربیت معلم نیز بخشی از این مأموریت خواهد بود. او با این بیان که دانشگاه فرهنگیان یک «دانشگاه حرفه‌ای» است، آن را متفاوت از سایر دانشگاه‌های آکادمیک تعریف نمود و عنوان نمود که دانشگاه فرهنگیان نه توان رقابت در تربیت تخصصی با چنین دانشگاه‌هایی دارد و نه چنین رقابتی صحیح است. سرپرست فعلی دانشگاه فرهنگیان با اشاره به اینکه «تربیت معلم امری ملی است»، استفاده از همه ظرفیت‌های موجود را لازم و عقلانی دانست. دکتر مهرمحمدی با تمایز میان دو بخش «تربیت علمی» و «تربیت حرفه‌ای» در تربیت معلم، تأکید نمود که برای «تربیت علمی» معلمان آینده باید از ظرفیت­های دیگر دانشگاه­ها استفاده کرد و آنچه بر عهده دانشگاه فرهنگیان قرار می‌گیرد، «تربیت حرفه‌ای» است. بنا به این ایده، دانشگاه فرهنگیان، متولی ارائه خدمات تربیتی برای علاقه‌مندانی است که دوره کارشناسی خود را در یکی از دانشگاه‌های معتبر گذرانده‌اند و برای کسب صلاحیت‌های حرفه‌ای متناسب با معلمی در دوره‌های تحصیلات تکمیلی به این دانشگاه وارد می‌شوند.

نباید با انگیزه‌های مالی کسی را وارد دانشگاه کرد

بخش دوم جلسه هم‌اندیشی با طرح پرسش­ها Ùˆ دیدگاه‌های برخی از دانشجویان Ùˆ استادان حاضر در جلسه آغاز گردید. در ادامه، جلسه به‌صورت مناظره Ùˆ گفت‌وگوی رودرروی سخنرانان Ùˆ کارشناسان ناقد ادامه یافت Ú©Ù‡ در این میزگرد، دکتر صادق زاده (معاون فرهنگی دانشگاه فرهنگیان Ùˆ مسئول تدوین مبانی نظری سند تحول بنیادین) نیز حاضر بودند. ایشان در ابتدای سخنان خود، ارائه تعریفی مقتضی از «تربیت معلم» را لازم دانسته Ùˆ خود با ابتنا به مبانی نظری سند تحول بنیادین Ùˆ بهره‌گیری از مفهوم «هویت حرفه‌ای» تعاریفی را ارائه نمودند. سپس ایشان با نقد دیدگاه طرفداران استعدادیابی دانش‌آموزان برای هدایت به سمت معلمی، این پرسش را مطرح کردند Ú©Ù‡ «آیا در دوران کنونی، یک جوان ۱۸ ساله آمادگی انتخاب هویت حرفه­ایِ آینده خود را دارد؟». ÙˆÛŒ همچنین با تأکید بر اینکه نباید با انگیزه‌های مالی کسی را وارد دانشگاه کرد، پیشنهاد دادند Ú©Ù‡ می‌توان دانشجویان خوبِ سال‌های پایانی کارشناسی دیگر دانشگاه­ها را با شرایط مناسب برای معلمی به­گزینی نمود.

در ادامه هر یک از کارشناسان به دفاع از الگوی پیشنهادی خود پرداختند و برخی از نقاط ابهام در بخش اول ارائه را توضیح و بسط دادند. این نشست که با استقبال خوب علاقه‌مندان رو به رو شد، توانست فرصت مناسبی را برای طرح و نقد ایده‌های ناظر به مسایل عملی عرصه تعلیم و تربیت کشور فراهم کند. اندیشکده تعلیم و تربیت دالّ بر آن است هم‌‌اندیشی‌های مشابهی را نیز در سایر موضوعات راهبردی و کلیدی تعلیم و تربیت ایران برگزار نماید که جزئیات آن از طریق تارنمای اندیشکده اطلاع‌رسانی خواهد شد.